Compensatieregeling transitievergoeding bij bedrijfsbeëindiging vanwege pensionering of overlijden kleine werkgever (bron: AMS Advocaten)

Compensatieregeling bij bedrijfsbeëindiging per 1 januari 2021
Met de Wet werk en zekerheid (Wwz) is de wettelijke transitievergoeding geïntroduceerd. Werknemers hebben recht op deze transitievergoeding als de arbeidsovereenkomst op initiatief van de werkgever wordt beëindigd of niet wordt voortgezet. Ook als de werkgever besluit (gedeeltelijk) te stoppen met de onderneming, kunnen werknemers aanspraak maken op deze transitievergoeding. Omdat de hoogte van de transitievergoeding niet afhankelijk is van de grootte van de werkgever, is het begrijpelijk dat deze maatregel vooral voor kleine werkgevers (financieel) ingrijpend is. Dat wordt versterkt op het moment dat de onderneming in financieel zwaar weer verkeert. Daarom heeft het kabinet een compensatieregeling in het leven geroepen, op basis waarvan kleine werkgevers gecompenseerd worden voor het betalen van transitievergoedingen bij bedrijfsbeëindiging vanwege pensionering of overlijden van de werkgever. Het kabinet wil voorkomen dat kleine werkgevers of hun nabestaanden het privévermogen moeten aanspreken om aan hun wettelijke verplichting tot het betalen van de transitievergoeding te kunnen voldoen.

Voorwaarden compensatieregeling
Er dient sprake te zijn van het vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van het beëindigen van de werkzaamheden van de onderneming. Aan deze voorwaarde wordt voldaan zodra het UWV voor ten minste één werknemer toestemming heeft verleend om de arbeidsovereenkomst wegens bedrijfseconomische redenen op te zeggen. Als het UWV geen toestemming geeft, de werkgever naar de rechter stapt en de kantonrechter vervolgens de arbeidsovereenkomst wegens bedrijfseconomische redenen ontbindt, dan is ook aan deze voorwaarde voldaan.
Het maakt niet uit hoe de arbeidsovereenkomsten met de overige werknemers worden beëindigd. Dit kan van rechtswege zijn, door opzegging met schriftelijke instemming van de werknemer, na ontbinding door de rechter of met wederzijds goedvinden.

Het moet gaan om een kleine werkgever. Daarvan is sprake als er gemiddeld minder dan 25 werknemers in dienst waren in de tweede helft van het kalenderjaar voorafgaand aan het kalenderjaar waarin het verzoek om de toestemming of ontbinding is ingediend.
Uitzendkrachten en payrollwerknemers tellen niet mee bij het berekenen van het aantal werknemers.
Is er sprake van een onderneming die deel uitmaakt van een groep ondernemingen, dan tellen alle werknemers binnen de groep mee voor de vraag of er sprake is van een kleine werkgever.

De beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming is het gevolg van het feit dat:de werkgever de AOW-leeftijd reeds heeft bereikt of binnen zes maanden zal bereiken op het moment dat de ontslagvergunning bij het UWV/ontbindingsverzoek bij de kantonrechter (voor minimaal één werknemer) wordt ingediend wegens het vervallen van arbeidsplaatsen in verband met bedrijfsbeëindiging;
de werkgever is overleden. Daarbij geldt wel als voorwaarde dat de erfgenamen en/of medewerkers uiterlijk twaalf maanden na het overlijden een verzoek om toestemming om de arbeidsovereenkomst wegens het beëindigen van de werkzaamheden van de onderneming op te zeggen, is ingediend.

Het aanvragen van compensatie bij bedrijfsbeëindiging wegens pensionering kan in beginsel maar één keer. Heeft werkgever eerder compensatie ontvangen in het kader van de beëindiging van de werkzaamheden van een onderneming, dan komt hij niet nogmaals in aanmerking voor compensatie, tenzij de werkgever binnen negen maanden na de eerder verkregen ontslagvergunning/ontbinding een verzoek om toestemming/ontbinding indient voor minimaal één werknemer van een andere onderneming.

Begrip werkgever
Bij een eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap of maatschap is dat de natuurlijk persoon met wie de werknemer een arbeidsovereenkomst is aangegaan. Dat is ook degene die de transitievergoeding verstrekt aan de werknemer bij het eindigen van de arbeidsovereenkomst. Ook een besloten vennootschap en naamloze vennootschap komen voor compensatie in aanmerking. Bij deze ondernemingen is de werkgever echter geen natuurlijk persoon, maar een rechtspersoon. In dat geval dient de directeur-grootaandeelhouder (dga) aan de voorwaarde voor overlijden of pensionering te voldoen. Binnen een onderneming kunnen er natuurlijk ook meerdere natuurlijke personen (of meerdere vennoten, maten of dga’s) zijn. Het vervallen van arbeidsplaatsen wegens bedrijfsbeëindiging moet dan het gevolg zijn van pensionering of overlijden van tenminste één van die personen. Het voorgaande betekent dat stichtingen en verenigingen geen beroep kunnen doen op de compensatieregeling. De reden is onder meer dat de continuïteit van deze rechtsvormen doorgaans niet direct afhankelijk zal zijn van (pensionering of overlijden van) één individueel bestuurslid. 

Zekere relatie tot de onderneming vereist
Degene die de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt of heeft bereikt en in verband daarmee de onderneming wil beëindigen of degene die overlijdt, dient vanzelfsprekend wel in een zekere relatie te staan tot de onderneming. Niet in de laatste plaats om misbruik of oneigenlijk gebruik van deze compensatieregeling te voorkomen. Volgens het besluit is er sprake van zo’n zekere relatie als de eigenaar van de eenmanszaak, vennoot, maat of dga om wiens pensionering of overlijden de bedrijfsbeëindiging plaatsvindt op het moment van het indienen van het verzoek om toestemming om de arbeidsovereenkomst van de eerste werknemer op te zeggen (dan wel het moment van het indienen van het ontbindingsverzoek voor de eerste werknemer) ten minste de daaraan voorafgaande twee jaar in die hoedanigheid aan de onderneming was verbonden.

Welke transitievergoedingen worden gecompenseerd?
Transitievergoedingen worden alleen gecompenseerd als die daadwerkelijk en na 1 januari 2021 zijn uitbetaald. Ook voor transitievergoedingen die de werkgever aan werknemers heeft betaald wegens de beëindiging van hun arbeidsovereenkomst tot zes maanden vóór het verzoek om toestemming/ontbinding en tot negen maanden ná de gegeven toestemming/ontbinding zal compensatie worden verstrekt. Bij de aanvraag zal het UWV toetsen hoe de transitievergoedingen zijn berekend door de werkgever en of deze ook daadwerkelijk aan de werknemers zijn verstrekt. Compensatie aanvragen tot 9 maanden na ontvangen ontslagvergunning of inwilliging ontbindingsverzoek
De werkgever kan tot negen maanden na de dag waarop het UWV de toestemming heeft verleend of het ontbindingsverzoek door de kantonrechter is gehonoreerd, een beroep doen op de compensatieregeling in verband met het beëindigen van de onderneming.

Compensatie vanwege ziekte of gebreken is uitgesteld
Ondernemingen met minder dan 25 werknemers die sluiten vanwege ziekte of gebreken van de kleine werkgever kunnen nog geen compensatie aanvragen voor transitievergoedingen. Deze regeling is uitgesteld tot een thans nog onbekende datum (bron: AMS Advocaten).

Heeft u een vraag over dit onderwerp of een andere arbeidsrechtelijke vraag of ontslagkwestie, neem dan gerust contact op en stuur een mail naar info@ontslag-center.nl of bel naar ons kantoor met telefoonnummer 043 - 720 09 20 voor een vrijblijvend gesprek.